OUTPLACEMENT (İADE) HİZMETİ

Yandaki grafik Sabah Grubunun İşte İnsan sitesinden alınan bir grafik. İşten çıkarılanlara yönelik sağlanan destekler üzerine yapılan anket çalışmasında, Türkiye’de işten çıkartılanların %89 u hiçbir şekilde eski işyerlerinden destek görmemektedir.

Anket sonucunun içler acısı olduğunu düşündüğüm için burada paylaşma ihtiyacı hissettim. İşe alımı yapılan aday üzerinde detaylı bir oryantasyon programı uygulayan / uygulayabilen İnsan Kaynakları departmanları, anket sonucuna göre, işten çıkarımını yaptığı çalışanları üzerinde detaylı bir adaptasyon programı uygulamamaktadır. Eğer önemli olan kişinin yetkinlikleri ile görev tanımının örtüşmesi ise; kurum içerisindeki görev tanımını başarılı bir şekilde gerçekleştiremeyen birey, başka bir alandaki / kurumdaki görev tanımında yüksek performans gösterebilir. Ya da bireyler görev tanımlarını başarılı bir şekilde yerine getirse dahi ekonomik kriz gibi dış kaynaklı etkenler İK departmanlarını zorunlu işten çıkarmalara yöneltebilir. Sonuçta; iç veya dış kaynaklı gerçekleşen işten çıkarmalar, bireyler üzerinde ekonomik bunalım dışında özgüven kaybı, yeniden iş aramak için isteksizlik, umutsuzluk gibi psikolojik sorunlara neden olmaktadır.

Bu nedenle insana değer veren bir bölüm olarak, ben, eski çalışanlarımıza karşı da yükümlülüğümüz olduğunu düşünüyorum. Her ne sebeple işten çıkarım yapılırsa yapılsın bireylerin yaşayabileceği maddi ve manevi kaygılar üzerine önlemler alınabilir. ABD’de 1945’lerden beri outplacement (İade) hizmeti uygulanmaktadır. İade hizmeti, yeniden yapılanma, kapanma, küçülme, birleşme gibi çeşitli nedenlerden dolayı çalıştıkları şirketten ayrılmak zorunda kalan kişilere, kişisel ve profesyonel özellikleriyle ilgili farkındalık kazandırmak ve bu özelliklere uygun iş olanaklarını araştırma konusunda yardımcı olmak amacıyla verilen bir hizmettir (Baltaş, 2009: 35). Bu hizmetin günümüzde uygulama alanı giderek genişlese dahi Türkiye’de yabancı sermayeli kurumlar dışında uygulandığı alan oldukça sınırlıdır. Halbuki, başarılı bir şekilde uygulanan outplacement hizmeti, hem kurum açısından hem de birey açısından pozitif bir etki bırakabilir. Çalışanların işten çıkarma sonunda aldığı psikolojik destek, bu dönemi daha sakin ve ılımlı atlatmasını sağlamaktadır. Ayrıca birey objektif olarak güçlü ve zayıf yönlerini irdelemekte böylelikle kendisine daha uygun iş alanlarına yönelebilmektedir. Bunun dışında işten çıkarımlar nedeni ile yaşanan motivasyon düşüklüğü, kurum içi güvensizlik, verimlilik kaybı gibi sosyal baskılar önlenebilmekte, kurumun piyasadaki itibarında da olumlu etkiler bırakabilmektedir.

İşten çıkarmalar zorunlu veya ihtiyari olarak iş hayatının bir parçasıdır. Ancak kötü yönetilen bir işten çıkarma sürecinin bireyler üzerindeki olumsuz etkileri oldukça fazla olduğu için İK uzmanlarına büyük sorumluluklar düşmektedir. Elimizden gelebilen basit bir desteği sağlamak yerine bireylere karşı kayıtsız kalmak İk departmanlarının esas amacından sapmasına neden olabilir.

Bol “değer”li günler
Merve